Zienswijze op ontwerpbesluit ‘Omgevingsvergunning Revisievergunning voor de activiteit milieu Lelystad Airport’ – Salamitactiek!

SATL heeft haar zienswijze ingediend op het ontwerpbesluit ‘Omgevingsvergunning Revisievergunning voor de activiteit milieu Lelystad Airport’.

In dit conceptbesluit wordt een omgevingsvergunning toegekend voor milieuactiviteit voor 10.000 vliegbewegingen groothandelsverkeer op Lelystad Airport.
Iedereen weet dat alles is gericht om Lelystad Airport te openen voor 45.000 vliegbewegingen. Door nu maar voor een klein deel een vergunningsaanvraag te doen, maakt men gebruik van een salamitactiek en dit is tegen de richtlijnen van de EU.

“… Wij maken bezwaar tegen de aanvraag op basis van 10.000 VTB en roepen u op om, in het belang van de burgers, werknemers, bedrijven en andere betrokkenen in uw gemeente, provincie en elders en ook met het oog op uw eigen geloofwaardigheid en betrouwbaarheid, deze partiële aanvraag af te wijzen. …”

Met deze aanvraag wordt het geitenpaadje om aan een omgevingsvergunning te komen ingeslagen.

Lees de zienswijze van de SATL hier: Zienswijze SATL Revisievergunning Lelystad Airport – 2023-05-31

SATL dient klacht in bij Europese Commissie: Ministerie houdt bewust uitstoot luchtvaart buiten de boeken

Sinds 2001 verzuimt Nederland de emissies van de luchtvaart boven de 900 meter te rapporteren. Nederland handelt hiermee in strijd met de Europese richtlijnen. Als álle uitstoot wordt meegeteld, komt het aandeel dat de luchtvaart uitstoot op 11% in plaats van de gerapporteerde 1%.

Wel degelijk rapportageplicht

Al in 2019 heeft SATL de voor luchtvaart verantwoordelijke minister van Infrastructuur en Waterstaat hierop gewezen, echter zonder succes. De minister blijft bij zijn standpunt dat er geen rapportageverplichting is en heeft de emissies van de luchtvaart boven 900 meter nog steeds niet inzichtelijk gemaakt. Dit is echter feitelijk onjuist. Nederland heeft wel degelijk een rapportageverplichting, maar houdt desondanks het overgrote deel van de uitstoot van de luchtvaart buiten de boeken. Hierdoor ziet SATL zich gedwongen zich tot de Europese Commissie te wenden.

Richtlijnen en ‘Advies Remkes’: volledige uitstoot rapporteren

Het is niet dat het ministerie niet op de hoogte is van de Europese richtlijnen. Ook in het advies van Remkes werd heel helder geadviseerd om álle uitstoot van de luchtvaart mee te nemen en niet alleen de uitstoot tot 900 meter. Meermaals is het ministerie hierop gewezen, maar er staat heel veel op het spel. Want wanneer het ministerie erkent dat de uitstoot boven de 900 meter (3000 voet) ook moet worden meegenomen, dan blijkt dat de stikstofuitstoot van de luchtvaart daadwerkelijk veel groter is dan waar nu rekening mee wordt gehouden.

Luchtvaart: een van de grootste vervuilers

De luchtvaart blijkt goed te zijn voor ca 11% van de stikstof emissies in Nederland. Als de depositie evenredig is met de emissies, zou de luchtvaart één van de grote stikstof vervuilers van Nederland worden. Ook voor de andere producenten van stikstof heeft dit gevolgen: nu de bijdrage uit de luchtvaart veel groter blijkt te zijn, zullen alle andere bronnen evenredig kleiner zijn.

Dit heeft tevens consequenties voor de aanvraag van een natuurvergunning voor de luchthavens, die dan voor veel meer stikstof moeten compenseren.

Timeline en klacht

In een Timeline hebben we de situatie gereconstrueerd. Uit deze reconstructie blijkt duidelijk dat het ministerie en de minister al jaren en herhaaldelijk zijn gewezen op het ontbreken van de uitstoot boven de 900 meter.

Bekijk de timeline: Emissies cruise fase_v10_publieksversie

Lees hier de klacht die is ingediend bij de Europese Unie:
complaint-form_nl_Gebrekkige implementatie en uitvoering NECD 2016-2284

Lees meer

Trouw (26-02-2023): Klacht Europese Commissie – Actiegroep wil dat overheid álle stikstofuitstoot van luchtvaart meldt’

De Stentor (17-02-2023): ‘Actiegroepen tegen Lelystad Airport op ramkoers met kabinet, klacht bij Europese Commissie’.

Met nieuwe ‘Projectorganisatie Schiphol’ schendt ministerie IenW Algemene beginselen van goed bestuur

Nieuwe episode ‘Stikstofgate’

Onlangs lanceerde het ministerie van IenW een nieuwe ‘tijdelijke projectorganisatie Schiphol’ met als doel het vinden van een (juridische) list voor het verkrijgen van een natuurvergunning voor de Schiphol Schiphol Group en daarmee ook Lelystad Airport. Deze €60miljoen kostende operatie, bestaande uit mn juristen, blijkt in strijd met de wet en de Algemene beginselen van behoorlijk bestuur (ABB). SATL roept het ministerie dan ook op om het optuigen van deze projectorganisatie stop te zetten.

Ongeoorloofde staatssteun voor Schiphol twv. € 60 miljoen

Het ministerie van IenW is onlangs gestart met het opzetten van een ‘Tijdelijke Projectorganisatie Schiphol’. Deze €60 miljoen kostende ambtelijke organisatie zal met name bestaan uit beleidsmedewerkers en juristen. De gemiddelde loonsom is berekend op €275.000 per ambtenaar. De opdracht van deze tijdelijke projectorganisatie is het minimaliseren van de juridische risico’s voor de Staat en het vinden van een (juridische) list voor het verkrijgen van een natuurvergunning voor Schiphol en daarmee ook Lelystad Airport.

Schiphol opereert al jaren zonder de vereiste (natuur) vergunning en ook  Lelystad Airport heeft er geen. In plaats van haar overheidstaak uit te oefenen en te handhaven, gaat het ministerie op kosten van de belastingbetaler zorgen dat een private onderneming, de NV Schiphol Group, aan een natuurvergunning wordt geholpen.  Géen enkel ander bedrijf of particulier krijgt deze mate van ondersteuning door het ministerie.

Belangenverstrengeling ministerie

In ons staatsrecht is de leer van de scheiding der machten een heilig uitgangspunt. Bij goed bestuur dienen bestuurders onpartijdig en integer te zijn. Belangenverstrengeling dient voorkomen te worden en functies en bevoegdheden dienen helder en gescheiden te zijn. En laat dat nou juist niet het geval zijn.

Ambtenaren zullen voor de NV Schiphol Group juridische constructies opzetten om zo een vergunning te verkrijgen. Vergunningen die door de ministerie(s) gecontroleerd en gehandhaafd moeten worden. Immers, het ministerie van IenW maakt het mobiliteits- en luchtvaartbeleid en is  opdrachtgever en financier van de projectorganisatie. Het ministerie van IenW is zowel (mede-)aanvrager van vergunningen als ook handhaver. Met name dat laatste is dubieus, zeker nu uit de praktijk blijkt dat van enige handhaving geen sprake is. Van objectief onafhankelijk beleid waarin alle belangen worden afgewogen en rechtvaardige handhaving kan zo geen sprake meer zijn. 

Schiphol first: partijdigheid en willekeur

Met de start van de projectorganisatie, gaan ambtenaren specifiek de belangen behartigen voor de NV Schiphol Group. De tijdelijke projectorganisatie zal onvermijdelijk in nauwe samenwerking met de Schiphol Group optrekken.

Schiphol Group concurreert als het gaat om stikstof en andere uitstoot met andere organisaties in Nederland en daarbuiten. Die organisaties worden geacht hun eigen vergunningen te organiseren. Het is algemeen bekend dat in Nederland een ‘strijd woedt om stikstofrechten’. Het stikstofdossier is intussen een zeer beladen dossier geworden, vooral vanwege de consequenties voor de landbouw en woningbouw. Het bevoordelen van de NV Schiphol Group en daarmee luchtvaartbedrijven zoals KLM is eenzijdig en partijdig en geeft de willekeur aan van het handelen van het ministerie van IenW. Dit is onder meer ‘détournement de pouvoir’, een directe schending van de Algemene beginselen van behoorlijk bestuur.

Vacature: ‘Ambtenaar Stikstof Schiphol’

In oktober plaatste het ministerie van IenW een van de eerste vacatures voor de invulling van de tijdelijke projectorganisatie: De vacature ‘Beleidsmedewerker Stikstof Schiphol’.  De ‘…focus ligt bij het team stikstof …’ en ‘… de primire opdracht is ervoor te zorgen dat de Europese procedures goed doorlopen worden…’ .

Deze vacature laat zien dat deze werkzaamheden niet thuishoren binnen een door belastinggeld gefinancierd ministerie, maar door de NV zelf uitgevoerd dienen te worden. We zijn benieuwd welke jurist solliciteert naar een functie, die in basis niet voldoet aan de Algemene beginselen van behoorlijk bestuur.

Oproep: Ministerie, stop deze ongeoorloofde praktijken

Waarom minister Harbers kiest voor deze werkwijze blijft een grote vraag. SATL roept het ministerie van IenW op om deze praktijken per direct te stoppen en zich te onthouden van het organiseren van deze projectorganisatie, het ongeoorloofd inzetten van belastinggeld èn het bevoordelen van de NV Schiphol Group.

SATL heeft een beroep gedaan op de Wet open overheid en het ministerie van IenW verzocht om volledige openheid te geven over de tijdelijke projectorganisatie. De Wet open overheid heeft als doel om overheden transparanter te maken. 

Meer over de beginselen van behoorlijk bestuur

Openbaar Bestuur

Meer?

Ministerie I&W blijft onverdroten koersen op opening nieuwe piekbelaster: Lelystad Airport

Recentelijk is gebleken dat het ministerie van IenW onverdroten doorgaat met het uitwerken van plannen om Lelystad Airport te openen. Het ministerie is samen met Schiphol zelfs bezig een nieuwe reden voor opening te creeren, nu functie van ‘overloopluchthaven’ is komen te vervallen. Dit is een opmerkelijke stap, gezien het belang dat Nederland heeft om de stikstofproblematiek op te lossen.

Met een door Schiphol berekende uitstoot van 524.000 kg NOx , zou Lelystad Airport in de top 20 van de grootste vervuilers komen. Intussen is aangetoond dat de daadwerkelijke uitstoot vele malen hoger zal liggen, dan de door Schiphol zelf berekende cijfers.

Brandbrief

De Samenwerkende Actiegroepen Tegen Laagvliegen (SATL) hebben een brandbrief gestuurd naar de ministers C. Van der Wal-Zeggelink (Natuur en Stikstof) en P. Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit). Een kopie van de brief is gestuurd naar minister M. Harbers (Infrastructuur en Waterstaat), de leden van de Tweede Kamer, provincie en gemeenten.

Brief aan minister – P. Adema (LNV)

Brief aan minister C. van der Wal (Stikstof)

Verkeerde intenties

Het doorzetten van de voorbereidingen om Lelystad irport te openen gebeurt niet met de intentie een gepaste bijdrage te leveren aan het oplossen van de (stikstof)emissie- en klimaatcrises – Integendeel. Uit de stukken blijkt dat IenW wil proberen om milieuwinst als gevolg van krimp bij Schiphol één-op-één te verbinden aan de opening van LA.

Ofwel, Schiphol werkt, in nauwe samenwerking met het ministerie van I&W, aan een manier om de uitstoot  vooral niet te hoeven verminderen.

Gevolgen voor boeren en bouwen

In de brief vraagt SATL aandacht voor onder meer de volgende punten.

  • Met een uitstoot van 524.000 kg NOx (d.i. een berekening van de luchthaven zelf) zal LA op plaats 20 van de Top 100 lijst van piekuitstoters van het ministerie van N&S belanden. Met stip, want deze cijfers zijn onvolledig, zoals SATL eerder heeft aangetoond en inmiddels ook van overheidswege is erkend.
  • IenW claimt emissiewinst als Schiphol naar 440.000 vliegtuigbewegingen (vtb) krimpt, maar koppelt er wel de voorwaarde aan dat LA opengaat voor uiteindelijk 45.000, vanuit Schiphol ‘weggekrompen’ vakantievluchten. Hier is m.a.w. geen sprake van krimp en emissiewinst.
  • Uitstoot van 524.000 kg NOx  staat jaarlijks (!) de bouw van ca. 70.000 woningen in de weg.
  • Het ministerie van IenW en de Schiphol Groep willen met een aanvraag van een natuurvergunning voor een eerste tranche van slechts 10.000 vtb deze en andere hen onwelgevallige uitkomsten maskeren of omzeilen. Een dergelijke salami-aanpak is in strijd is met Europese regelgeving.
  • Salderen van stikstofruimte zal de toch al wankele businesscase van LA verder onder druk zetten en bovendien de salderingsmogelijkheden van boeren beperken.
  • Door ligging en (laagvlieg)routes vormt LA een extra bedreiging voor nu al overbelaste N2000 gebieden op met name de Veluwe, in Salland en Weerribben/Wieden. Boeren dwingen hun bedrijf te sluiten en tegelijkertijd een piekuitstoter als LA toestaan zijn deuren te openen en laag over en nabij N2000 gebieden te gaan vliegen zal de vertrouwenscrisis in Oost- en Noord-Nederland bepaald niet verkleinen. De in december 2019 unaniem aangenomen motie van de gemeenteraad van Oldebroek zegt genoeg: ‘Het is onbegrijpelijk en onaanvaardbaar dat de stikstofproblematiek alleen maar op de boeren wordt betrokken en niet ook op de luchtvaart en de industrie.’

Saillant: onderzoek gestart naar stikstoffraude

Onlangs besloot het OM een strafrechterlijk onderzoek te starten naar stikstoffraude door ambtenaren van het ministerie van IenW en medewerkers/directie van Schiphol. Lees er hier meer over.

Meer over hoe Schiphol de lakens uitdeelt in Nederland?

SATL schreef hier een boek over: ‘Schiphol regeert‘.

Of kijk naar de afgelevering van ‘Pak de Macht’ over de macht van Schiphol.

Documenten

Download hier de documenten:

Brief aan minister – P. Adema (LNV)

Brief aan minister C. van der Wal (Stikstof)

Stikstofgate continues. Raad van State: Ministerie moet gegevens openbaar maken en dwangsom betalen

lelystad airport stikstof raad van state

Rechter oordeelt: Ministerie moet dwangsom betalen en stikstofberekeningen Lelystad Airport leveren

Onlangs oordeelde de bestuursrechter van de Raad van State in een tussenuitspraak dat het ministerie van LNV de invoergegevens van de stikstofberekeningen voor Lelystad Airport moeten leveren. Deze zaak loopt sinds januari 2020. Het ministerie heeft tot dusver geweigerd de gegevens openbaar te maken en moet daarom een dwangsom betalen.  

De rechter heeft zich uitgesproken in een zaak die door stichting HoogOverijssel was aangespannen in het kader van de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB).  In januari 2020 waren documenten opgevraagd over de stikstofberekeningen van Lelystad Airport, die zijn tot op heden niet door het ministerie geleverd. De hoogste bestuursrechter geeft de minister van LNV nu acht weken de tijd om de fouten te herstellen. Bovendien moet de minister de stichting een dwangsom betalen van 1.400 euro voor het overschrijden van de beslissingstermijn.

Waarom zijn de berekeningen van belang?

De voor Lelystad Airport benodigde stikstofruimte gaat af van de landelijke totale hoeveelheid (de ontwikkelruimte). En die boekhouding moet uiteraard transparant zijn en kloppen. Zodat helder is welke keuzes tav verleende en nog te verlenen natuurvergunningen door de politiek gemaakt worden. En dat gecontroleerd kan worden of de verschillende belangen (sluiten landbouwbedrijven, woningbouw, etcetera) goed worden afgewogen.

Manipulatie stikstofberekeningen en aangifte

Eerder bleek al dat de stikstofberekeningen voor Lelystad Airport zijn gemanipuleerd. Door onder andere de invoergegevens aan te passen, te rekenen met onrealistische waarden en een dubbele stikstofboekhouding te voeren. Er is in deze kwestie zelfs aangifte gedaan tegen ambtenaren en het management van Schiphol vanwege oa. valsheid in geschrifte, en verduistering van bewijs. Het OM is hier inmiddels een onderzoek naar gestart.

Liever dwangsom dan openheid?

Kenmerkend voor het proces is dat zowel het ministerie van LNV als het ministerie van I&W keer op keer niet voldoen aan de juridische termijnen voor besluitvorming. De ministeries lijken te kiezen voor de betaling van de dwangsom in plaats van het geven van de gevraagde openheid over de stikstofberekeningen. Ook eerder in een soortgelijke procedure weigerde het ministerie van I&W tijdig openheid te geven en dient een dwangsom van 15.000 euro te betalen aan de stichting HoogOverijssel.

Openbaarheid stikstofberekeningen: het proces

  • Sinds 2019 doet SATL vele verzoeken aan diverse ambtenaren bij het ministerie van I&W met de vraag om helderheid over de stikstofberekeningen Lelystad Airport. Die berekeningen leidden vervolgens tot een zo lage stikstof-depositie dat het ministerie concludeerde dat er voor het vliegveld geen natuurvergunning hoefde te worden aangevraagd, maar dat volstaan kon worden met een zgn PAS-melding (lees er hier meer over).
  • Op 5 januari 2020 dient stichting HoogOverijssel een WOB-verzoek in. Het gaat om openheid over de bestanden die aan de basis liggen van de stikstofberekeningen voor Lelystad Airport.
  • Het ministerie van LNV levert niet de gevraagde documenten, terwijl dit volgens de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB) wel had gemoeten. Ook het bezwaarschrift tegen dit besluit leverde niet de juiste documenten op.
  • Na bezwaar en afwijzing is er beroep ingesteld bij de rechtbank Zwolle. Op 18 juni 2021 doet de rechter uitspraak en stelt HoogOverijssel in het gelijk: Stikstofberekeningen Lelystad Airport moeten openbaar en wel vóór 7 oktober 2021.
  • Op 6 oktober 2021 wordt door het ministerie van LNV wel een verzameling bestanden gestuurd, maar niet de gevraagde berekeningen. En dat kan geen ongelukje zijn. Lees er hier meer over.
  • Stichting HoogOverijssel stapt naar de Raad van State en deze oordeelt in januari 2022 dat de door HoogOverijssel gevraagde documenten geleverd moeten worden. Men achtte een dwangsom niet nodig aangezien de Staat verwacht wordt dat men zich aan de wet en gerechtelijke uitspraken houdt. Helaas zonder resultaat. Daarom voelt de stichting zich genoodzaakt nu wel om een dwangsom te vragen.

Roept veel vragen op

Deze gang van zaken roept veel vragen op:

  • Waarom wil Lelystad Airport – geholpen door ambtenaren van ministeries – koste wat het kost een natuurvergunningaanvraag ontlopen?
  • Waarom  doen ambtenaren van ministeries er alles aan om openheid over stikstofberekeningen te voorkomen? En negeren daarbij wet- en regelgeving en zelfs gerechtelijke vonnissen. Wat valt er te verbergen?
  • Waarom wordt – in een stikstof crisis – door ambtenaren van ministeries prioriteit gegeven aan een nieuwe  luchthaven, ten koste van het bouwen van woningen en boeren?

Meer hierover

De Stentor: ‘Tegenstanders groei Lelystad Airport krijgen meer stikstofcijfers van de minister’

RTV Oost: ‘HoogOverijssel krijgt niet de gevraagde informatie over uitbreiding Lelystad Airport’

Omroep Flevoland: ‘Minister moet meer cijfers aan tegenstanders vliegveld geven’

 

 

 

Interview: Politiek moet zich bezinnen op toekomst luchtvaart

Leon Adegeest, voorzitten SATL, dringt er bij de politiek aan op bezinning en een intelligente benadering van de luchtvaart.

Een interview van RTV Vechtdal over de advertentie die SATL plaatste in landelijke dagbladen met een oproep aan de formatie partijen, de toekomst van de luchtvaart, stikstof, liegen en bedriegen en beloftes.

Donald Harpenslager sprak met Leon Adegeest over de meest recente ontwikkelingen rond Lelystad Airport en Schiphol.

Het hele interview beluister je hier.

Ga hier naar het hele artikel.

 

 

Rechter oordeelt: Stikstofberekeningen Lelystad Airport moeten openbaar, maar ministerie weigert.

Onlangs oordeelde de bestuursrechter van de Raad van State in een hoger beroepszaak dat het ministerie van I&W en LNV de invoergegevens van de stikstofberekeningen voor Lelystad Airport niet mochten achterhouden en dat deze openbaar gemaakt moesten worden. En wel vóór 7 oktober 2021. Hiermee werd SATL geheel in het gelijk gesteld. Het ministerie echter geeft geen gehoor en weigert de gegevens openbaar te maken.  

Wat schetst onze verbazing? Op 6 oktober werd wel een verzameling bestanden gestuurd, maar niet de gevraagde berekeningen. En dat kan geen ongelukje zijn. Hiermee weigert het ministerie van LNV een gerechtelijk vonnis uit te voeren.

Wij vinden het niet te bevatten en ook een schandalige werkwijze dat ambtenaren op het ministerie van LNV een gerechtelijk bevel weigeren uit te voeren. Terwijl de ambtenaren van LNV en overstaan van de Staatsraad nota bene hebben toegezegd de bestanden vrij te geven. Daar sta je dan als burger met je goede gedrag.

‘Stikstofgate’

Eerder bleek al dat de stikstofberekeningen voor Lelystad Airport zijn gemanipuleerd. Door onder andere de invoergegevens aan te passen, te rekenen met onrealistische waarden en een dubbele stikstofboekhouding te voeren. Er is in deze kwestie zelfs aangifte gedaan tegen ambtenaren en het management van Schiphol vanwege oa. valsheid in geschrifte, en verduistering van bewijs.

Roept veel vragen op

Deze gang van zaken roept veel vragen op:

  • Waarom wil Lelystad Airport – geholpen door ambtenaren – koste wat het kost een natuurvergunningaanvraag ontlopen?
  • Waarom  doen ambtenaren er alles aan om openheid over stikstofberekeningen te voorkomen? En negeren daarbij wet- en regelgeving en zelfs gerechtelijke vonnissen. Wat valt er te verbergen?
  • Waarom wordt – in een stikstof crisis – door ambtenaren prioriteit gegeven aan een nieuwe  luchthaven, ten koste van bouwen en boeren?

In gebreke

Het ministerie van LNV is dus wederom in gebreke gebleven. De advocaat van SATL heeft intussen het ministerie en de Raad van State laten weten dat de toegezegde documenten niet zijn geleverd en vraagt de rechtbank om hulp om het ministerie te manen de betreffende gegevens met spoed aan te leveren. 

Lees hier de pdf waarin dr. ing. Leon Adegeest uitleg geeft over het missende invoerbestand en de spoedzitting: Missend-bestand-spoedzitting

Zie ook

 

Geen oplossing: vliegtuigen blijven tóch laag over komen

De zo verfoeide laagvliegroutes van Lelystad Airport gaan niet van tafel. Ondanks de herindeling van het luchtruim blijkt dat niet mogelijk. Een bittere pil voor inwoners en actiegroepen die al jaren strijden tegen de laagvliegroutes. 

Lees hier het hele artikel van het AD: ‘Inwoners strijden vier jaar tegen laagvliegroutes Lelystad Airport’ 

Dit ondanks de mooie beloftes van minister van Nieuwenhuizen. Die keer op keer beloofde dat laagvliegroutes met de luchtruimherziening zijn opgelost.

Zie hier het verschil met de zogenoemde ‘startbeslissing‘ uit 2019 en nog eens bevestigd in 2020. Hierin wordt gesteld dat er een einde komt aan de laagvliegroutes.

Image

Begin 2021 roept minister van Nieuwenhuizen nog in het AD:  ‘Vliegtuigen vliegen straks zó hoog dat je ze nauwelijks hoort’. En wat blijkt in 2021? Laagvliegroutes zijn helemaal niet opgelost. Dat kan twee zaken betekenen, de minister weet niet waar ze het over heeft. Óf: de minister weet het wel, maar spreeks desondanks onwaarheden. Zegt u het maar …

Image

 

Rechter dwingt ministerie tot openheid over stikstofberekeningen

De rechter heeft zich uitgesproken in een zaak die door HoogOverijssel was aangespannen in het kader van de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB)

Het gaat in deze om bestanden die zijn opgevraagd die aan de basis liggen van de stikstofberekeningen. Die berekeningen leidden vervolgens tot een zo lage stikstof-depositie dat het ministerie concludeerde dat er voor het vliegveld geen natuurvergunning hoefde te worden aangevraagd maar dat volstaan kon worden met een zgn PAS-melding (lees er hier meer over)

Bij het WOB-verzoek (5 januari 2020) waren documenten opgevraagd, die zijn niet door het ministerie geleverd. Ook het bezwaarschrift tegen dit besluit leverde niet de juiste documenten op.

Na bezwaar en afwijzing is er beroep ingesteld bij de rechtbank. Op 3 juni was de zitting bij de rechtbank in Zwolle.

Op 18 juni kwam reeds de uitspraak in deze zaak:

Het beroep is gegrond en de rechtbank vernietigt het bestreden besluit

Lees hier de volledige gang van zaken en het besluit:

Procesverloop

In het besluit van 11 mei 2020 (het primaire besluit) heeft verweerder een beslissing genomen op een verzoek van eiseres inzake openbaarmaking van documenten op grond

van de Wet openbaarheid van bestuur (hierna: Wob).

In het besluit van 28 september 2020 (het bestreden besluit) heeft verweerder het bezwaar van eiseres tegen het primaire besluit ongegrond verklaard.

Eiseres heeft tegen het bestreden besluit beroep ingesteld. Verweerder heeft een verweerschrift ingediend. Eiseres heeft op het verweerschrift gereageerd en nadere beroepsgronden ingediend. Verweerder heeft een aanvullend verweerschrift ingediend en een nader stuk ingebracht.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 3 juni 2021. Eiseres heeft zich laten vertegenwoordigen door [naam 1] [naam 2] bijgestaan door haar gemachtigde. Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door mr. J.E.W. Tieleman.

Overwegingen

Wettelijk kader

1. Artikel 3, eerste lid, van de Wob bepaalt dat een ieder een verzoek om informatie neergelegd in documenten over een bestuurlijke aangelegenheid, kan richten tot een bestuursorgaan of een onder verantwoordelijkheid van een bestuursorgaan werkzame instelling, dienst of bedrijf.

Besluitvorming

2. Bij brief van 3 januari 2020 heeft eiseres, onder verwijzing naar de Wob, verweerder verzocht om een kopie van de volgende documenten aan haar te verstrekken:

– gereserveerde PAS-ruimte voor het prioritaire project van de groei van luchthaven Lelystad tot 45.000 vliegbewegingen (groot verkeer) per jaar, en

– PAS-meldingen van Lelystad Airport van 14 februari 2018 en 30 maart 2016 exclusief de Aerius-berekeningen (d.w.z. ingevulde meldingsformulieren, begeleidende brieven en onderzoeksrapporten).

Eiseres heeft, eveneens op 3 januari 2020, een soortgelijk verzoek bij de minister van Infrastructuur en Waterstaat (hierna: minister van IenW) ingediend. Bij brief van 14 februari 2020 heeft de minister van IenW aan eiseres meegedeeld dat na overleg met verweerder is gebleken dat dit Wob-verzoek betrekking heeft op informatie die berust bij verweerders ministerie. Het Wob-verzoek is daarom ter verdere behandeling aan verweerder doorgezonden.

Op 11 februari 2020 heeft eiseres haar Wob-verzoek telefonisch uitgebreid in die zin dat dit verzoek tevens ziet op een uitdraai van de feitelijke reserveringsruimte.

3. In het primaire besluit heeft verweerder vastgesteld dat op basis van het verzoek van eiseres drie documenten zijn aangetroffen. Deze drie documenten (genummerd 1, 2 en 4) zijn opgenomen in bijlage 2 bij het primaire besluit.

– Document 1, getiteld ‘feitelijke reserveringsruimte vliegvelden onder PAS’ betreft een GML-bestand. Dit document is (geheel) openbaar gemaakt. Vanwege de omvang van dit document is dit digitaal aan eiseres verstrekt. In bijlage 3 bij het primaire besluit is een toelichting gegeven op document 1.

– Documenten 2 en 4 zijn gedeeltelijk openbaar gemaakt en aan eiseres verstrekt. De persoonsgegevens zijn uit deze documenten verwijderd.

Op deze bijlage staan tevens vijf documenten (genummerd 3, 5, 6, 7 en 8) vermeld die reeds openbaar zijn. De Wob is niet van toepassing op reeds openbaar gemaakte documenten en verweerder heeft volstaan met het noemen van de vindplaatsen van deze documenten op internet.

4. Het bezwaar van eiseres ziet enkel op document 1.

Eiseres heeft aangevoerd dat dit document slechts een uitvoerbestand is en dat de daarbij behorende invoer- en controlebestanden ontbreken. Verder blijkt niet uit dit uitvoerbestand dat er ruimte is gereserveerd voor de ontwikkeling van Lelystad Airport, maar enkel dat er ruimte moet zijn gereserveerd voor de luchtvaartsector in zijn geheel. Zij heeft juist gevraagd om de gereserveerde jaarlijkse ruimte voor Lelystad Airport.

Ter hoorzitting heeft eiseres hieraan toegevoegd dat uit het openbaar gemaakte document 6 volgt dat de inventarisatie naar de gevraagde documenten niet volledig is geweest. Er wordt in document 6 expliciet gesproken over uitvoerbestanden per vliegveld. Volgens eiseres moeten deze uitvoerbestanden de invoerbestanden zijn geweest voor het uitvoerbestand van de gehele luchtvaart (document 1). Eiseres heeft hierbij verwezen naar pagina 26 van document 6 en een tabel waaruit volgt dat elke luchthaven een eigen rekengebied heeft. Daaruit volgt dat er uitvoerbestanden per vliegveld moeten zijn, aldus eiseres.

5. In het bestreden besluit heeft verweerder allereerst meegedeeld dat er wederom is gezocht maar dat hij, behoudens document 1, geen invoer- of controlebestand dan wel andere documenten met een dergelijke inhoud heeft gevonden. Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld dat voor luchthaven Lelystad Airport geen afzonderlijke berekening is gemaakt van de ontwikkelingsruimte die is gereserveerd voor deze luchthaven.

Uit document 6 maakt verweerder op dat de berekeningen die ten grondslag liggen aan de inhoud van dit document naar zijn ministerie zijn gestuurd ter verwerking in Aerius. Een document met de betreffende berekeningen heeft verweerder niet gevonden binnen het documentmanagementsysteem en ook heeft verweerder deze berekeningen niet in papieren vorm of binnen een ander digitaal systeem van zijn ministerie aangetroffen.

Omdat er, behoudens de bij het primaire resultaat openbaar gemaakte documenten, geen andere documenten op zijn ministerie aanwezig zijn die zien op het Wob-verzoek van eiseres, heeft verweerder dat besluit gehandhaafd.

Beroepsgronden en nadere reactie van verweerder hierop

6. Eiseres stelt in haar beroepschrift, samengevat weergegeven, dat een uitvoerbestand niet kan bestaan zonder invoer- en controlebestanden. Het verstrekte uitvoerbestand (document 1) is zonder de daarbij behorende invoer- en controlebestanden volstrekt onleesbaar, zodat het ongeloofwaardig is dat deze invoer- en controlebestanden niet bestaan dan wel niet aanwezig zijn op verweerders ministerie. Eiseres stelt dat verweerder had moeten onderzoeken of de gevraagde gegevens wellicht opgenomen zijn in andere documenten (dus niet zijnde afzonderlijke berekeningen), zoals het plan-MER dat aan de PAS-regeling ten grondslag is gelegd. Verder heeft verweerder verzuimd navraag te doen hij andere ministeries.

In het aanvullende beroepschrift, opgesteld naar aanleiding van het verweerschrift, stelt eiseres het volgende. In opdracht van het toenmalige ministerie van Infrastructuur en Milieu (hierna: ministerie van IenM) heeft het Nationaal lucht- en ruimtevaartlaboratorium (hierna: NLR) in juni 2014 het onderzoeksrapport “Stikstofberekeningen luchthavens; Ten behoeve van de programmatische aanpak stikstof” opgesteld. Dit rapport heeft eiseres in het geding gebracht. Eiseres verwijst naar paragraaf 3.3 van dit rapport, waarin is verwoord dat de berekende emissies als digitale bestanden op 7 april 2014 aan het ministerie van Economische Zaken (hierna: ministerie van EZ) zijn aangeleverd. Eiseres verbindt hieraan de conclusie dat de door haar gevraagde bestanden aanwezig (moeten) zijn bij het ministerie van (thans) EZK en dat verweerder heeft verzuimd deze bestanden bij dit ministerie op te vragen.

7. Verweerder heeft op 18 maart 2021 hierop gereageerd. Verweerder heeft hierbij, nader toegelicht ter zitting, meegedeeld dat uit onderzoek in het kader van een ander, recenter, Wob-verzoek is gebleken dat het door eiseres genoemde digitale bestand (hierna: Excel-bestand) door NLR rechtstreeks is aangeleverd bij een toenmalige medewerker van het ministerie van EZ. Dit Excel-bestand is niet aangetroffen in verweerders digitale systemen en verweerder heeft daarom dit Excel-bestand opgevraagd bij NLR. Bij besluit van 26 november 2020 heeft verweerder beslist op dit eerdere Wob-verzoek en het Excel-bestand openbaar gemaakt door plaatsing van dit bestand op internet. Verweerder heeft de vindplaats van dit Excel-bestand vermeld.

Beoordeling van het beroep

8. Uit vaste rechtspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling) volgt dat, wanneer een bestuursorgaan stelt dat na onderzoek is gebleken dat een bepaald document niet of niet meer onder hem berust en een dergelijke mededeling niet ongeloofwaardig voorkomt, het in beginsel aan degene is die om informatie verzoekt om aannemelijk te maken dat een bepaald document toch onder dat bestuursorgaan berust. Zie bijvoorbeeld de uitspraak van de Afdeling van 19 augustus 2020, ECLI:NL:RVS:2020:1991.

Voor zover openbaarmaking wordt verzocht van stukken die niet bij het bestuursorgaan berusten, maar wel bij het bestuursorgaan hadden behoren te berusten, mag van het bestuursorgaan worden verwacht dat het al het redelijkerwijs mogelijke doet om deze stukken alsnog te achterhalen. Zie bijvoorbeeld de uitspraak van de Afdeling van 20 mei 2015, ECLI:NL:RVS:2015:1586. De rechtspraak over “behoren te berusten” ziet op documenten die bij een bestuursorgaan aanwezig zijn geweest, maar dat niet meer zijn. Voor het oordeel dat een document bij een bestuursorgaan ‘behoorde te berusten’ is daarom in ieder geval van belang dat het document er feitelijk is geweest. Zie de uitspraak van de Afdeling van 13 januari 2021, ECLI:NL:RVS:2021:32.

9. In deze zaak heeft eiseres ter zitting een uitvoerige toelichting gegeven op de wijze waarop stikstofemissies worden berekend en deze emissies vervolgens worden omgezet naar stikstofdeposities. Eiseres heeft, samengevat weergegeven, het navolgende betoogd.

Het digitale document dat verweerder alsnog hangende beroep heeft verstrekt, betreft het Excel-bestand van NLR. Dit betreft een document waarin de verwachte stikstofemissies van de verwachte emissiebronnen (vliegtuigen) over een bepaalde periode zijn berekend. In het Excel-bestand zijn reeds bepaalde keuzes gemaakt. Dit Excel-bestand moet worden omgezet in een ‘Aerius-invoerbestand’, om tot een GML-(uitvoer)bestand te kunnen komen waaruit de stikstofdepositie blijkt. Bij deze omzetting moeten keuzes worden gemaakt. Als voorbeeld heeft eiseres verwezen naar de keuze voor wat betreft temporale variaties, zijnde de verdeling van emissies over een etmaal. Ook heeft eiseres aangevoerd dat voor de warmteinhoud van emissiebronnen in het Excel-bestand is uitgegaan van een variabele warmteflux van 0 tot 62,5587 MW. In de PAS-melding is daarentegen uitgegaan van een warmteflux van 0 MW. De keuze om dit te wijzigen moet op een bepaald moment zijn gemaakt en deze keuze is (wellicht) te achterhalen uit het Aerius-invoerbestand. De keuzes die in dit verband worden gemaakt zijn van belang voor de berekening van de depositie, gegeven de emissie. Zonder dat duidelijk is welke keuzes in het invoerbestand zijn opgenomen, kan die berekening dus niet worden beoordeeld. Het Excel-bestand bevat dan ook niet alle gemaakte keuzes. Om die keuzes te achterhalen is het Aerius-invoerbestand nodig. Dit Aerius-invoerbestand is niet aan haar verstrekt, aldus eiseres.

Vervolgens wordt het Aerius-invoerbestand met behulp van Aerius-software omgezet in het ‘Aerius-uitvoerbestand’. Dat betreft het GML-bestand dat eiseres als document 1 heeft ontvangen. Een GML-bestand is niet leesbaar en moet eerst worden omgezet in een pdf-bestand. Dat pdf-bestand heeft eiseres ook niet ontvangen.

10. Ter zitting heeft verweerder meegedeeld dat een GML-bestand eenvoudig kan worden omgezet in een pdf-bestand en dat eiseres deze omzetting zelf ook heeft uitgevoerd.

Eiseres heeft deze stelling van verweerder niet betwist.

Gelet hierop oordeelt de rechtbank dat, nu het GML-bestand reeds openbaar is gemaakt en de pdf-versie hiervan eenvoudig zelf kan worden gemaakt op basis van het GML-bestand, het pdf-bestand ook reeds openbaar is gemaakt. Het Wob-verzoek van eiseres ziet daarom niet op dit reeds openbaar gemaakte pdf-bestand.

11. Gelet op vorenstaande gaat de rechtbank er van uit dat het Wob-verzoek van eiseres ziet op het Aerius-invoerbestand. Verder is tussen partijen niet in geschil dat het aan eiseres verstrekte (en openbaar gemaakte) GML-bestand betrekking heeft op meerdere luchthavens, en niet specifiek is toegespitst op Lelystad Airport. Het Wob-verzoek heeft juist betrekking op de gegevens betreffende dit vliegveld.

11.1.Naar het oordeel van de rechtbank heeft eiseres toereikend beargumenteerd dat het Aerius-invoerbestand een (digitaal) document is dat bij verweerder had behoren te berusten.

11.2.Eiseres heeft toereikend beargumenteerd dat er gegevens moeten zijn dan wel berekeningen moeten zijn gemaakt die expliciet zien op de stikstofemissies, de stikstofdeposities en de vertaling van de emissies naar de deposities vanwege het gebruik van Lelystad Airport. Er is immers een PAS-melding gedaan voor dit vliegveld waarbij niet kan worden volstaan met gegevens over alle vliegvelden tezamen. Er moet dan ook een GML-bestand (en eventueel een bijbehorend Aerius-invoerbestand) bestaan dat specifiek betrekking heeft op Lelystad Airport. Naar het oordeel van de rechtbank zijn dit (digitale) documenten die bij verweerder hadden behoren te berusten.

12. Gelet op de hiervoor beschreven rechtspraak mag van verweerder worden verlangd dat hij al het redelijkerwijs mogelijke doet om deze documenten alsnog te achterhalen. Naar het oordeel van de rechtbank heeft verweerder hieraan niet voldaan.

Het bestreden besluit bevat daarom een zorgvuldigheidsgebrek en de rechtbank zal het bestreden besluit vernietigen. De rechtbank zal verweerder opdragen een nieuwe beslissing te nemen op het bezwaar van eiseres.

13. In dit kader heeft verweerder ter zitting meegedeeld dat de conversie van het Excel-bestand naar het Aerius-invoerbestand is uitgevoerd door het RIVM en dat hij dit instituut zal benaderen om het Aerius-invoerbestand te achterhalen.

Naar het oordeel van de rechtbank kan verweerder hiermee niet volstaan. Van verweerder mag in alle opzichten een maximale inspanning worden verwacht om de gevraagde documenten te achterhalen. Deze conversie ziet immers op meerdere luchthavens tezamen, terwijl eiseres expliciet heeft gevraagd om gegevens die enkel betrekking hebben op Lelystad Airport.

Conclusie

14. Het beroep is gegrond en de rechtbank vernietigt het bestreden besluit.

15. Verweerder zal een nieuw besluit moeten nemen met inachtneming van deze uitspraak. De rechtbank stelt hiervoor een termijn van zes weken.

De rechtbank zal hieraan geen dwangsom als bedoeld in artikel 8:72, zesde lid, van de Algemene wet bestuursrecht verbinden. De reden hiervoor is dat het opleggen van een dergelijke dwangsom aan de orde is indien sprake is van een bestuursorgaan dat weigerachtig is te voldoen aan de opdracht tot het nemen van een nieuwe beslissing. Daarvan is in deze zaak op dit moment geen sprake.

16. Omdat de rechtbank het beroep gegrond verklaart, moet verweerder aan eiseres het door haar betaalde griffierecht vergoeden.

17. Omdat het beroep gegrond is, krijgt eiseres een vergoeding voor de proceskosten die zij heeft gemaakt. Verweerder moet die vergoeding betalen. De vergoeding wordt met toepassing van het Besluit proceskosten bestuursrecht als volgt berekend. De bijstand door een gemachtigde levert 2 punten op (1 punt voor het indienen van het beroepschrift en 1 punt voor het verschijnen op de zitting). Die punten hebben een waarde van € 534,- bij een wegingsfactor 1. Toegekend wordt € 1.068,-.

Beslissing

De rechtbank:

– verklaart het beroep gegrond;

– vernietigt het bestreden besluit;

– draagt verweerder op binnen zes weken na de dag van verzending van deze uitspraak een nieuw besluit te nemen op het bezwaar met inachtneming van deze uitspraak;

Lees het hier: https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBOVE:2021:2437

Burgers doen dringende oproep tot herstel van rechtsbescherming inzake ingrijpende luchthavenbesluiten

De rechtsbescherming van burgers in Nederland inzake luchthaven(verkeers)besluiten schiet ernstig tekort. Want sinds enige tijd is voor ingrijpende besluiten over luchthavens als Lelystad Airport (2015) en Schiphol (2021) beroep bij de bestuursrechter bij wet uitgesloten. Burgers zijn nu aangewezen op de burgerrechter, een uiterst kostbare en tijdrovende weg.

De Samenwerkende actiegroepen tegen Laagvliegen (SATL) en de bewonersvereniging Behoud Woongenot Aalsmeerbaan (BWA) doen een dringende oproep aan de Tweede Kamer om de rechtspositie van burgers tav. ingrijpende luchthavenbesluiten te herstellen. Want nu is het voor burgers onmogelijk om naar de bestuursrechter te stappen bij bezwaar tegen luchthavenbesluiten, terwijl dat bij publieke infrastructurele plannen wel gewoon mogelijk is.

Uitzonderingspositie luchtvaart

Deze uitsluiting is hoogst ongewoon en creëert een uitzondering voor de luchtvaart. Beleid en besluitvorming rondom luchthavens behoren tot de gewone publieke infrastructuur (zoals wegen etc) en zou als dusdanig behandeld dienen te worden. Vanwege deze uitzondering kunnen burgers voor luchtvaartaangelegenheden niet terecht bij de bestuursrechter en dient een kostbare en complexe route via het civiel recht afgelegd te worden.

Historische vergissing

Het herstel van de weg naar de bestuursrechter past in de discussies over het versterken van de rechtspositie van burgers, de benodigde nieuwe bestuurscultuur en het organiseren van ‘tegenmacht’. SATL en BWA spreken dan ook van een ‘historische vergissing’ die eenvoudig hersteld kan worden door de bijzonder uitsluiting in het bestuursrecht van Luchthaven besluiten weer ongedaan te maken.

Brede oproep

Deze oproep komt niet uit de lucht vallen. Op 29 april werd de motie Klaver-Ploumen aangenomen die stelt dat de rechtspositie van burgers versterkt dient te worden voor de benodigde ‘tegenmacht’. Eerder riep commissie Van Geel in zijn advies op tot betere rechtsbescherming van omwonenden van luchthavens en stelt ‘Alle thans geldende en voorziene regels en normen laten de omwonenden op dit punt met lege handen staan’.

Ook de ChristenUnie benoemt in haar partijprogramma het punt van de gebrekkige rechtsbescherming en wil dat burgers weer de gelegenheid krijgen om besluiten op luchtvaartgebied aan te vechten bij de bestuursrechter, vergelijkbaar met het beroep tegen een bestemmingsplan.

Brede oproep

Deze oproep komt niet uit de lucht vallen. Op 29 april werd de motie Klaver-Ploumen aangenomen die stelt dat de rechtspositie van burgers versterkt dient te worden voor de benodigde ‘tegenmacht’. Eerder riep commissie Van Geel in zijn advies op tot betere rechtsbescherming van omwonenden van luchthavens en stelt ‘Alle thans geldende en voorziene regels en normen laten de omwonenden op dit punt met lege handen staan’.

Ook de ChristenUnie benoemt in haar partijprogramma het punt van de gebrekkige rechtsbescherming en wil dat burgers weer de gelegenheid krijgen om besluiten op luchtvaartgebied aan te vechten bij de bestuursrechter, vergelijkbaar met het beroep tegen een bestemmingsplan.Verzoekschrift Tweede Kemer rechtspositie burgers luchtvaart

Brief aan Tweede Kamer

Zie bijgevoegde brief van SATL en BWA aan de Tweede Kamer commissie Infrastructuur en Waterstaat.