De VVR (Verkeers Verdelings Regel)

De feiten over de vakantievluchten uitplaatsen van Schiphol naar Lelystad Airport en de VVR (Verkeers Verdelings Regel)

Als Lelystad Airport opent voor groot handelsverkeer dan zullen alle (prijsvechter) luchtvaartmaatschappijen vanaf het vliegveld mogen vliegen en zal er 'autonome groei' plaatsvinden.
Lelystad Airport slechts gebruiken om de vakantievluchten uit te plaatsen is onzin.

- Luchtvaartmaatschappijen kunnen niet gedwongen worden en zullen hun slots op Schiphol niet opgeven.
- Je mag andere maatschappijen die ook meer willen vliegen niet uitsluiten en prijsvechters zonder slots op Schiphol willen wel (Ryan Air, Wizz Air)

Per saldo zorgt openen van Lelystad Airport direct voor groei van de luchtvaart. Het fabeltje van Schiphol 'ontlasten' moet volgend de luchtvaart ook worden gelezen als: "de groei op Schiphol ontlasten".

Voor Schiphol staat in de Luchtvaartnota flinke groei naar 650.000 vliegbewegingen in 2030 en 800.000 in 2050 de planning. Lees de Luchtvaartnota 2020 - 2050
(*mits wordt voldaan aan klimaat en overlastdoelen. Tot op heden voldoet de luchtvaart hier altijd aan door handige rekenmethodes, uitgesteld onderzoek en gewoon doen zonder dat er wordt gehandhaafd.)

De minister en Schiphol negeren eerdere afspraken over de overloop functie van Lelystad Airport en handelen tegen de eis van de Tweede Kamer die geen autonome groei van Lelystad Airport wil toestaan.

Lelystad Airport is een 'overloopluchthaven' en dient via een zgn 'verkeersverdelingsregeling' (VVR) vluchten over te nemen van Schiphol. Dat is de voorwaarde waaronder Lelystad Airport mag openen. Deze VVR moet regelen hoe vluchten van Schiphol worden verplaatst naar Lelystad. Dit is ook de nadrukkelijke eis van de Tweede Kamer: Lelystad Airport is een overloopluchthaven zonder 'autonome' (zelfstandige) groei.

Niet delen van cruciale informatie

Echter, een VVR blijkt tegen de Europese regels. Want dat botst met het concurrentiebeding. En dat was vanaf de start bekend bij VVD-minister van Nieuwenhuizen, Schiphol en het ministerie van I&W. Diverse adviseurs en Schiphol wijzen de minister hier op.  Deze cruciale informatie wordt echter niet gedeeld met de Tweede Kamer. En de minister besluit toch te starten met de investering (>200 miljoen euro) in uitbreiding van  Lelystad Airport. 

Minister handelt tegen de eis van de Tweede Kamer

Pas eind 2017, toen Lelystad Airport klaar was voor gebruik, ging de minister werk maken van een goedkeuring door de EU.  Nogmaals spreekt de Tweede Kamer zich in twee moties ondubbelzinnig uit tegen 'autonome groei'. De minister weet wat haar te doen staat. Althans, zo lijkt het, want vervolgens legt de minister een voorstel voor aan de EU die autonome groei wél toestaat. Tegen de eis van de Tweede Kamer in. Hiervoor krijgt ze groen licht van de EU.

Een typisch geval van 'Schiphollen': slecht of niet informeren, beloftes breken, vage toezeggingen doen en burgers en Kamerleden voor voldongen feiten plaatsen. Met maar één doel en dat is het koste-wat-het-kost faciliteren van maximale groei van Schiphol.

Geen interesse om te verhuizen van Schiphol naar Lelystad

In dit licht is het ook interessant om te vermelden dat luchtvaartmaatschappijen die nu zogenaamde 'slots' hebben op Schiphol in basis niet geïnteresseerd zijn in verhuizing naar Lelystad.

Nieuwkomers, zoals Wizzair, hebben reeds aangegeven wel te willen vliegen vanaf Lelystad Airport en dat ze juridisch niet tegengehouden kunnen worden. Dit zou de ongewenste autonome groei betekenen.

Een toelichting in 1 minuut:

Het boek 'Schiphol Regeert' kun je bestellen op deze pagina.

De Feiten

  • Schiphol wil verder groeien, daarom moet Lelystad Airport als 'overloop luchthaven' vluchten via een 'verkeersverdelingsregel' overnemen en zo snel mogelijk open;
  • De Tweede Kamer, vele gemeenten en de provincies Gelderland en Overijssel zijn duidelijk: Lelystad mag alléén vluchten overnemen van Schiphol, autonome groei is niet toegestaan;
  • Minister van Nieuwenhuizen weet sinds 2008 dat de EU de functie van 'overloop luchthaven' niet zal goedkeuren, nog eens bevestigd door Schiphol in 2014. Dit deelt ze niet met de Tweede Kamer en met de kennis dat het niet mogelijk is, doet ze een valse belofte en belooft ze: géén autonome groei;
  • Minister van Nieuwenhuizen maakt geheel tegen afspraken en beloftes in, via de EU tóch autonome groei mogelijk;
  • Vervolgens probeert de minister listig het debat hierover buiten de Tweede Kamer te houden en zo Lelystad Airport toch geopend te krijgen met de mogelijkheid om autonoom te groeien.

Oorspronkelijk: Lelystad Airport als 'overloopluchthaven' zonder autonome groei

Schiphol wil verder groeien, daarvoor is de opening Lelystad Airport nodig.  Lelystad Airport zou volgens het ministerie als 'overloopluchthaven' moeten fungeren. Het neemt vluchten over van Schiphol en dient niet zelfstandig te groeien  Met een VVR (verkeersverdelingsregel) zou het luchtverkeer tussen de luchthavens Lelystad Airport en Schiphol geregeld moeten worden.

Echter, een selectieve VVR, een VVR die op Lelystad Airport alléén vluchten van Schiphol toe staat, is in strijd met de Europese regels. Dit is meermaals in opdracht van het ministerie onderzocht, zowel in 2008 als 2013 en inderdaad: een selectieve VVR is in strijd met de Europese regels.

Lees hier meer over het onderzoek uit 2008 dat nota bene in opdracht van het ministerie zelf is uitgevoerd.

En bekijk hier de glasheldere uiteenzetting van de heer mr. Filip Cornelis, director Aviation van de Europese Commissie, op de hoorzitting 'selectiviteit' in 2019.

Conclusie: Volgens EU mededingingsregels en slotverordening mogen lidstaten niet discrimineren. Lidstaten mogen wel capaciteit beperken (maximaal aantal vliegbewegingen) en openingstijden vaststellen (nachtsluiting). Maar het verplicht verplaatsen van vluchten van Schiphol naar Lelystad is dus niet toegestaan. 

Tweede Kamer en provincies ondubbelzinnig duidelijk: géén autonome groei

Toen in 2014 tot uitbreiding van Lelystad Airport moest worden besloten, legde de Tweede Kamer nog eens uitdrukkelijk vast: Uitbreiding is alleen mogelijk met een 'overloop functie'. Géén autonome groei dus.

Hier vind je de motie uit 2014 van CDA-kamerleden Geurts en De Stouwe

Echter, voordat de uitbreiding aan de orde kwam, wisten Schiphol en het ministerie al dat luchtvaartmaatschappijen geen interesse hebben in een overstap naar Lelystad. Maar de Tweede Kamer werd in het ongewisse gelaten.

Tegelijkertijd wisten Schiphol en het ministerie in 2014 al jaren dat een door de Kamer gewenste ‘overloop functie’ bij de EU op grote problemen zou stuiten. Onder meer Alders en een speciale adviescommissie hadden hen daarvoor gewaarschuwd. De commissie adviseerde daarom éérst de juridische borging te regelen - iets dat ook de Landsadvocaat aanraadde. Maar dat advies werd in de wind geslagen.

Met een vage belofte, dat ze met de beoogde ‘selectiviteit’ aan de slag ging, ‘waarbij het uitgangspunt is dat de concrete implementatie uiteraard moet voldoen aan de geldende wettelijke kaders’, overtuigde de regering de Kamer in te stemmen met de uitbreiding van vliegveld Lelystad. Vervolgens liet zij willens en wetens na om bijtijds bij de EU de VVR af te timmeren. Aldus werkten het miniserie en Schiphol toe naar een situatie van voldongen feiten: een kant-en-klaar vliegveld dat in het belang van Nederland hoe dan ook moest gaan draaien.

  • Hier vind je de motie uit 2017 van CDA-kamerlid Van Helvert
  • Hier vind je de motie uit 2018 van SP-kamerlid Laçin

Lees ook het artikel: 'Kamer zegt nee tegen zelfstandige groei'.

De CDA-fracties van de provincie Gelderland en Overijssel stellen in mei 2019 in een brief naar de Tweede Kamer nog eens duidelijk: ‘Autonome groei van Lelystad Airport is uitgesloten’. Lees er meer over in dit artikel.

Tegen opdracht Tweede Kamer en provincies: voorstel richting Europa mét autonome groei

Ieder land van de Europese Unie Europese Unie dient zich te houden aan de Europese regels. Zo ook de luchtvaart. De Europese Commissie toetst dat. Uitgangspunt is gelijke rechten voor alle partijen binnen Europa.

Op verzoek van het ministerie wordt zowel in 2008 als in 2013 advies uitgebracht over de haalbaarheid van de verkeersverdelingsregel bij de EU. Het advies is duidelijk: De EU zal de verkeersverdelingsregel die leidt tot Lelystad Airport als 'overloop luchthaven' van Schiphol niet goedkeuren. Lees hier het advies aan het ministerie van I&W

Tot 3x toe wordt een voorstel tot opening Lelystad Airport richting Europa  afgewezen door de Europese commissie.  De uitkomst is niet verrassend: De selectieve VVR is in strijd met de Europese regels. Dit was in 2008 dus al bekend bij het ministerie.

Ondanks alle weerstand van en beloftes aan de Tweede Kamer dient de minister een 4e voorstel in bij de Europese commissie: deze maakt autonome groei wél mogelijk. En het voorstel wordt door de EU goedgekeurd. Lees het artikel hierover op Trouw.nl

Dec. 2019. Minister van Nieuwenhuizen geeft toe: inderdaad autonome groei mogelijk

Tsja, na de goedkeuring bevestigt  minister van Nieuwenhuizen dat inderdaad autonome groei mogelijk is. Geen verrassing, want dat was precies de kern van haar voorstel aan de Europese commissie. Een slimme list. Zo maakt ze toch groei van Lelystad Airport en dus Schiphol mogelijk.

Dat de Tweede Kamer jarenlang voor de gek was gehouden, wuift de minister weg. Tegenover dagblad Trouw verklaart ze zonder blikken en blozen: ‘Het is van begin af aan duidelijk geweest dat Lelystad nooit voor 100 procent vluchten zou kunnen overnemen van Schiphol, iedereen wist dat de Commissie een  antidiscrimineringsbepaling heeft.’ Niet dus.

De eerste prijsvechters, zoals Wizz Air, hebben zich al gemeld en een plek geclaimd.

Lees er hier meer over.

Ook het AD zet het hier duidelijk uiteen. 

Wel of geen autonome groei? De Tweede Kamer eist opheldering. Lees er hier meer over.

Aug. 2020. Uit achtergehouden documenten uit 2014 blijkt: overloopfunctie Lelystad Airport was nooit de intentie

Als je denkt, het kan niet erger. Ja, het kan wel. Want er duikt een brief op uit 2014 van Schiphol aan de directie Luchtvaart van het ministerie van I&W.  De strekking van de brief is dat Lelystad Airport onmogelijk als 'overloop luchthaven' kan fungeren ivm. de Europese regels. En dat er dus geen mogelijkheid is om 'autonome groei' tegen te houden. Tevens wordt er gemeld dat er geen belangstelling is onder de bedrijven die nu op Schiphol vliegen, om te verhuizen naar Lelystad Airport. Dit wordt niet gedeeld met de Tweede Kamer.

Lees hier het uitgebreide artikel van Schipholwatch 'Overloopfunctie Lelystad nooit intentie geweest'

Dit betekent dat het ministerie sinds 2014 op de hoogte was van de onmogelijkheid van Lelystad Airport als 'overloop luchthaven'. Toch heeft minister van Nieuwenhuizen Lelystad Airport met droge ogen als dusdanig verkocht aan de Tweede Kamer, gemeenten, provincies en burgers.

Het heeft er helaas alle schijn van dat de intentie van het ministerie van I&W en Schiphol niet 'overloop luchthaven' is, maar gewoon 'open' onder de voor Schiphol zo gunstig mogelijke voorwaarden om verder te kunnen groeien.

Kortom

De hele gang van zaken met Lelystad als overloopluchthaven voor alleen vakantieverkeer van Schiphol en geen autonome groei, is een typisch staaltje van een tactiek die inmiddels als ‘Schiphollen’ is gemunt. Het niet of slecht informeren (over het gebrek aan animo bij de Corendons en TUI’s en EU-blokkades voor een overloop-VVR) en vage toezeggingen (we gaan de selectiviteit volgens het boekje regelen) een situatie van voldongen feiten creëren (Lelystad Airport opbouwen, laagvliegroutes openen, verkeersleiding neerzetten,... ). Vervolgens, al dan niet na wat schijnbewegingen (de eerste kansloze VVR’s), zogenaamd à contrecoeur, want onder druk van Europa, de van meet af aan beoogde VVR mét autonome groei ‘moeten’ accepteren, omdat de Schiphol nu eenmaal groei vereist.

Zodat daarna, ondanks afspraken en moties over gelimiteerde aantallen vliegbewegingen, geen nacht en geen vracht en geen wide bodies, etcetera, stapsgewijs toegewerkt kan gaan worden naar de verder uitbouw van Lelystad Airport.

Wat nu?

De VVR moet nog in de Tweede kamer worden behandeld en wij volgen het uiteraard nauwgezet. We rekenen erop dat onze volksvertegenwoordigers hun rug recht houden en autonome groei en deze VVR resoluut zullen afwijzen. Want zij zijn in het dossier Lelystad Airport systematisch op het verkeerde been gezet.

 

Het boek is nu verkrijgbaar!

Lees ook: